10 KIẾN THỨC VỀ HỢP ÂM MÀ BẠN NÊN BIẾT KHI HỌC NHẠC CỤ BẤT KÌ.
Hợp âm là một trong những yếu tố quan trọng nhất trong âm nhạc, đặc biệt là đối với các nhà sản xuất âm nhạc. Và hãy cùng Music One tìm hiểu 10 kiến thức cơ bản và nâng cao về hợp âm, giúp bạn tạo ra những bản nhạc hay và sáng tạo hơn.
1. Hợp âm 3.
Triad hay còn được gọi là hợp âm 3, gồm ba nốt. Để xây dựng nên triad, ta sẽ bắt đầu trên bất kỳ nốt nào của thang âm, sau đó thêm các nốt bậc 3 và bậc 5 từ thang âm cho đến khi ta có một hợp âm 3 gồm ba nốt.
Ví dụ, để xây dựng C trưởng (CEG), ta bắt đầu từ nốt bậc 1 là C, bỏ qua nốt tiếp theo của thang âm là D để đến bậc 3 là E, sau đó bỏ qua bậc 4 là F để đến G. Hợp âm ba có thể là trưởng hoặc thứ tùy thuộc vào vị trí của nốt bậc 3. Nếu là bậc 3 thì ta sẽ có hợp âm trưởng, còn bậc 3 giáng thì sẽ là hợp âm thứ.
2. Hợp âm giảm.
Nếu bạn lấy một hợp âm 3 thứ thông thường và hạ bậc 5 xuống nửa cung, bạn sẽ có được cái gọi là hợp âm giảm (dim). Bởi vì khi quãng 5 đã được hạ xuống, quãng giữa nó và nốt gốc của hợp âm được gọi là quãng 5 giảm và nó có một tên khác - tritone.
Do sự không ổn định về âm thanh này, các hợp âm giảm nghe có vẻ khá căng thẳng trong một số bối cảnh nhất định, nhưng hoạt động khá hiệu quả trong chuyển tiếp giữa các hợp âm với nhau. Ví dụ như chuỗi Bb - Bo - Cm.
3. Hợp âm tăng.
Ngược lại với hợp âm giảm, các hợp âm tăng (aug hay còn được viết với dấu +) được hình thành bằng cách lấy một hợp âm ba trưởng tiêu chuẩn và nâng bậc 5 lên nửa cung. Vì vậy, để tạo hợp âm C+ chẳng hạn, ta phải bắt đầu bằng hợp âm C trưởng (CEG) và nâng bậc 5 (G) lên một nửa cung lên G# để có C+ với các nốt CEG#.
Và giống như những hợp âm giảm, hợp âm tăng cũng có vai trò là hợp âm chuyển tiếp, bạn hãy thử chuỗi C - C+ - F.
4. Quy tắc 4/3.
Nếu bạn không biết các nốt trong thang âm mà mình đang làm việc, bạn có thể tìm ra cách xây dựng hợp âm ba trưởng hoặc thứ trên bất kỳ nốt gốc nào bằng quy tắc 4/3.
Tìm nốt bắt đầu của bạn, đếm đúng bốn nửa cung trên bàn phím để tìm nốt bậc 3, sau đó thêm ba nốt nữa để đến nốt bậc 5. Vì vậy, bắt đầu từ C, bốn khoảng nửa cung tăng lên là E, sau đó ba nửa cung nữa sẽ có được G. Và cuối cùng ta sẽ có C trưởng (CEG).
Còn đối với hợp âm thứ, hãy đảo ngược công thức thành 3/4 - ba khoảng nửa cung tính từ nốt gốc đến bậc 3, sau đó thêm bốn nữa cung nữa để đến bậc 5.
5. Hợp âm sus.
Là họ hàng gần của hợp âm ba trưởng và thứ, hợp âm sus rất tốt cho việc tạo ra các chuyển động giữa nhiều hợp âm. Chúng được tạo ra bằng cách lấy nốt bậc 3 từ một hợp âm ba và di chuyển nó lên hoặc xuống theo một nốt trong thang âm.
Di chuyển nó lên sẽ tạo thành hợp âm sus4, với quãng 4 đúng giữa nốt đó và nốt gốc, trong khi di chuyển nó xuống quãng 2 thứ sẽ tạo thành hợp âm sus2. Vì vậy, C trưởng (CEG) được chơi khi Csus4 trở thành CFG và chơi khi Csus2 trở thành CDG.
6. Các hợp âm mở rộng.
Mặc dù việc xây dựng một bài hát bằng cách sử dụng các hợp âm ba cơ bản là hoàn toàn có thể chấp nhận được, nhưng việc mở rộng vốn hợp âm bằng cách thêm nhiều nốt hơn thực sự có thể giúp tạo ra nhiều màu sắc.
Để xây dựng chúng, ta sẽ bắt đầu với hợp âm ba thông thường, nhưng chỉ cần tiếp tục bỏ qua và xếp chồng các nốt trong thang âm. Vì vậy, trong trường hợp của C trưởng, ta sẽ tiếp tục từ nốt thứ 5 (G), bỏ qua nốt tiếp theo trong âm giai C trưởng (A) để chuyển sang nốt B và có CMaj7 (CEGB), sau đó cứ tiếp tục, thêm nốt thứ 9 (D) và thứ 11 (F) cho chúng ta CMaj11 (CEGBDF).
7. Hợp âm 13.
Giới hạn của phần mở rộng hợp âm là 13. Một cách nhanh chóng để tìm ra quãng 13 phía trên gốc là chơi quãng 6 trưởng cao hơn một quãng tám - vì vậy trong trường hợp của C trưởng, để có được Cmaj13, chúng ta sẽ chơi CEGB- DFA. Đó là một dải nốt khá rộng đối với ngón tay của bất kỳ ai, vì vậy hợp âm có thể được lồng với một số nốt cao hơn được chuyển xuống một quãng tám, giúp bạn xử lý dễ dàng hơn.
8. Hợp âm dominant 7.
Được sử dụng rộng rãi trong nhạc rock, pop, blues và jazz, chức năng của hợp âm thứ 7 chủ đạo là chuyển trở lại hợp âm chủ. Nó được tạo ra bằng cách thêm một quãng 7 thứ lên trên một hợp âm ba - ví dụ như C7 thì sẽ là CEG-Bb.
9. Hợp âm phức.
Một cách nhanh chóng và dễ dàng để hình thành các hợp âm phức là kết hợp hai hợp âm trưởng hoặc thứ thông thường để tạo thành một hợp âm lớn, nhiều nốt hơn.
Ví dụ: chúng ta có thể kết hợp hợp âm C trưởng (CEG) và G trưởng (GBD) để tạo thành Cmaj9 (CEGBD). Chơi các hợp âm ở các thế nghịch đảo khác nhau (hoặc thậm chí các quãng tám riêng biệt) có thể mang lại các hợp âm thú vị hơn nữa.
10. Hợp âm dim 7.
Hợp âm dim 7 được tạo ra bằng cách thêm một nốt bổ sung vào hợp âm giảm (dim), tăng ba nửa cung so với bậc 5. Do đó, Co7 sẽ được chơi dưới dạng C-Eb-GbA.
Điều thú vị là, vì các quãng 7 giảm chứa bốn nốt được phân tách bằng các quãng ba bằng nhau nên chúng trải dài trên 12 nốt của quãng tám theo kiểu đối xứng. Kết quả là, Co7, Ebo7, Gbo7 và Ao7 về cơ bản là cùng một hợp âm với các nốt giống nhau. Điều tương tự cũng xảy ra với C#o7, Eo7, Go7 và Bbo7, cũng như Do7, Fo7, Abo7 và Bo7.